Kadın Düşmanlığında Uzlaşanlar El Kaldırsın!
Bu yazının sesli versiyonu mevcut.
AKP iktidarında gözlerden ırak hazırlanan yasa düzenlemelerine bir yenisi daha eklenmiş ve hep birlikte 9. Yargı Paketi’ni konuşur olmuştuk. Pakette ne var ne yok her zamanki gibi muamma idi, ta ki taslak metin TBMM Adalet Komisyonu’na gelene dek. Taslak metin ilk günden bugüne pek çok tartışmanın konusu oldu tabii ama Komisyon’dan da geçerek TBMM Genel Kurulu’na intikal etmiş oldu. Adalet Bakanı Tunç’un açıklamalarından1 hareketle AKP iktidarının iddiası o ki, Türkiye Yüzyılı’nı adaletin yüzyılı yapmaya mazhar bir metin 9. Yargı Paketi. Ve tabii arzulanan da paketin Genel Kurul’da uzlaşı ile kabul edilmesi.
Taslak metnin pek çok tartışmayı açtığını ifade ettik ama Komisyon’dan da geçen bir düzenleme var ki dile getirilen bu iddianın yoklukla malul olduğunu görüyoruz. Ne bu düzenleme? TMK md. 187’de yer alan kadının soyadına ilişkin yasa düzenlemesi.
Şimdi filmi azıcık geri saralım. Anayasa Mahkemesi 22.02.2023 tarihinde verdiği karar2 ile bu maddeyi Anayasa’ya aykırı buldu. Kararın özet olarak izah ettiği ise şuydu; erkeğin evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabilmesine rağmen kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının önünde kullanabilmesi, benzer durumda olan eşlerin cinsiyetten kaynaklı olarak farklı muameleye maruz bırakıldığı ve bunun eşitlik ilkesine aykırı olduğu, meselenin aile bağlarını korumakla herhangi bir ilgisinin bulunmadığı ve bu nedenle TMK 187. maddenin iptal edilmesi gerektiği.
Karardan sonra aylarca kulaklarının üstüne yatmaları bir yana, bugün madde ile ilgili 9. Yargı Paketi’ne eklenen değişiklik önerisinin Anayasa Mahkemesi kararı ile uzaktan yakından bir ilgisi yok. Bu arada şunu da ifade etmek gerek, teknik açıdan değişiklik önerisi diye isimlendiriyoruz ama yapılan değişiklik mevcut kanun maddesi üzerinde yapılmış birkaç kelime değişikliği. İşin aslı, bu iktidar tarafından Anayasa Mahkemesi kararının bir kez daha tanınmadığı.
Fakat bu sözde değişiklik önerisinin gerekçesine dikkat etmek gerek. “Anayasamızın 41. maddesinde ailenin Türk toplumunun temeli olduğu kabul edilmektedir. Ailenin önemi değerlendirildiğinde, anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmaları, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabilecek, çocuğun hangi soyadını kullanacağı ayrı bir tartışma konusu haline gelecektir.” Hadi diğer tartışmaları bir tarafa bırakalım da bu iktidarın kendisi çocuk üzerinde “olumsuz etki” değil mi? Bu ülkede H.K.G gerçeği varken, havan mermisi ile katledilen Ceylan varken, yaralı vaziyette evinin önüne ama aslında kaderine terk edilen Rabia Naz varken, polis kurşunu ile vurulan Berkin Elvan varken, daha 1 ay önce Adana Seyhan’da iş cinayetinde katledilen Ahmet varken, son 11 yılda en az 689 çocuk çalışırken hayatını kaybetmişken3, uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı 12 yaşa inmişken4, çocukların ücretsiz, çağdaş ve bilimsel eğitim hakkı ellerinden alınmışken “çocuk üzerinde olumsuz etki” bu iktidar nezdinde lafügüzaftan ibaret değil mi ?
Ne dedik, AKP iktidarı Anayasa Mahkemesi’ni ve kararlarını yine tanımıyor. Bugün gasp edilen ise, kadının soyadı hakkı. Çünkü bu iktidar kadını erkek ile eşit görmüyor; bilakis kadın erkek eşitsizliğini derinleştirip erkeğin kadın üzerindeki tahakkümüne su taşıyor, kadının ve erkeğin fıtratı diyerek ataerkil cinsiyet rollerini pekiştiriyor, kadını aile kurumundan ari ele almıyor, kadınların her hakkına kadınların yıllardır verdikleri mücadeleyi de yadsıyarak el uzatıyor.
Bu yargı paketinin “Türkiye Yüzyılı’nı adaletin yüzyılı” yapabileceğine kim, neden inansın?
2023 yılında Anayasa Mahkemesi ilgili iptal kararı Resmî Gazete’de yayınlandığında yıllardır süren soyadı mücadelemizin karşılık buluşuna hep birlikte heyecanlanmış, dört bir yanımız iktidarın kadın düşmanı politikalarıyla kuşatılmışken bir nebze de olsa yüreklerimize su serpilmişti. Tabii bu serpilen suyu bulanıklaştıran bir şey vardı benim için. Malumunuz karar oy çokluğu ile alınan bir karardı ve tabii karşı oyların gerekçelerine karar metninde yer verilmişti. Bu karşı oy gerekçelerini okurken, bir kez daha gördüm kadın mücadelemizin olmazsa olmazlığını ve bu mücadele olmazsa toplumun koşar adım karanlığa gömüleceğini. Ne diyordu karşı oy gerekçesinde “Anayasa Mahkemesi Hâkimi”?
“Sonuç itibarıyla kadın ve erkeğin anatomik, fizyolojik, psikolojik ve cinsiyet farklılıkları sosyal anlamda da eşitliği imkânsız kalan bir özelliğe sahiptir. Kısacası kadın-erkek arasında yaratılış gerçekliği olarak yapısal eşitsizlik vardır. Bu durum, genel olarak toplumda konumları itibarıyla kadın ve erkeğin eşitliğine engel olarak görülmektedir. Dolayısıyla üzerinde söz söylemeye fırsat bile verilmeden kabullenilmesi gereken dogmatik bir değer olarak öne sürülse de ailede kadın/erkek eşitliği, modern hurafelerden birisidir ve ne ailede ne de toplumda huzuru, adaleti ve mutluluğu sağlayabilecek bir özelliğe sahiptir.”
Bu gerekçeler Anayasa Mahkemesi’nin nihai kararına etki edemedi o gün belki, bununla birlikte ataerkil zihniyeti toplum nezdinde ayan beyan gösteren, palazlandıran ve aktaran bir noktada duruyor. İşte 9. Yargı Paketi’nin açık adresi tam olarak burası.
Tarihsel sorumluluğumuzun ve mücadelemizin bir parçası olarak şimdiden ifade etmek gerek o zaman; iktidarın arzuladığı gibi paket Genel Kurul’da uzlaşı ile kabul edilir ve yasalaşırsa, bu uzlaşının sacayaklarından biri adıyla sanıyla kadın düşmanlığı olacaktır. Uzlaşacak olanlar bunu böyle bilsin.
Kaynakça:
- https://www.adalet.gov.tr/adalet-bakani-tunctan-9-yargi-paketi-aciklamasi
↩︎ - https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/KararPDF/2023-38-nrm.pdf
↩︎ - https://isigmeclisi.org/20993-son-on-bir-yilda-en-az-689-cocuk-calisirken-hayatini-kaybetti
↩︎ - https://www.diyarbakirbarosu.org.tr/public/uploads/files/UYU%C5%9ETURUCUYLA%20M%C3%9CCADELE%20RAPORU%20(1)%20(4).pdf
↩︎
