Kızlar, Krizdeki Bir Dünyada Seslerini Yükseltiyor
Uluslararası Kız Çocukları Günü her yıl 11 Ekim’de kutlanıyor ve bu yılki etkinlik ” Biz Buradayız: Cesur, Çeşitli ve Durdurulamaz – Kız Çocuklarının Hakları İçin Harekete Geçilmesini Talep Ediyoruz” temasına hayat verdi.
BM Genel Merkezi’nde bu kez yetişkinler arka plandaydı; dünyanın dört bir yanından gelen kız çocukları ve genç kadınlar, çatışma, iklim değişikliği ve diğer zorluklar karşısında haklarını savunmak için BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) Meclisi’nde söz aldılar.
BM topluluğundan üst düzey yetkililerin yanı sıra, Afganistan ve diğer yerlerde susturulan akranlarıyla dayanışma göstererek, bildiriler yayınlayarak ve diyalog kurarak Dünya Kız Çocukları Günü’nü kutladılar.
Ganalı 16 yaşındaki Nafisa, yakındaki bir köyde çatışma çıktıktan sonra okulu bırakmak zorunda kalan ancak öğrenmeye devam etmek için bir çalışma grubuna katılan bir arkadaşı gibi, “kriz nedeniyle hayalleri sarsılan” kızlar adına konuştu.”Onun hikâyesi bize kızların güçlü olduğunu, kızların kararlı olduğunu, kızların asla pes etmediğini hatırlatıyor” dedi video mesajında.
BM Genel Kurul Başkanı AnnalenaBaerbock, katılımcılara ilgi alanlarını “tutkuyla” takip etmeleri ve sevdikleri işi tüm kalpleriyle yapmaları tavsiyesinde bulundu. “Sizin için hayalim, her gün tam olarak bunu yapmanız. Hiç kimse ve hiçbir şey sizi durdurmasın, sizi susturmaya çalışan hiçbir adama, hiçbir dine, hiçbir yasaya, hiçbir sisteme izin vermeyin” dedi.
Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu’nun ( UNICEF ) Cinsiyet Eşitliği Bölümü Başkan Yardımcısı LaurenRumble, Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu’nun (UNICEF) 80’den fazla ülkede “kız çocuklarının korunması, sağlık, beslenme ve ekonomik güçlendirme gibi alanlara odaklanan” programlara “kendini adadığını” söyledi. Ayrıca UNICEF’in yıllık yaklaşık 7 milyar dolarlık harcamasının yüzde 10’u kız çocukları ve kadınlar için kurulan örgütlere gidecek.
Kaynak: https://news.un.org/en/story/2025/10/1166079
BM İnsan Hakları Konseyi Afganistan Hesap Verebilirlik Kurumunu Oluşturuyor
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, 6 Ekim 2025’te Cenevre’de toplanarak Afganistan’da geçmişte olmuş olan ve süregelen hak ihlallerini soruşturmak üzere bağımsız bir mekanizma oluşturan çığır açıcı bir kararı kabul etti. İnsan Hakları İzleme Örgütü yaptığı açıklamada, kararın Taliban ve Afganistan’da ciddi suçlardan sorumlu diğer tüm kişilere, bir gün adalete teslim olabilmeleri için delillerin toplanıp hazırlandığı konusunda uyarıda bulunduğunu belirtti.
Avrupa Birliği öncülüğünde alınan karar oybirliğiyle kabul edildi. Mekanizmanın, Taliban’ın kadınlara ve kız çocuklarına yönelik mevcut istismarlarına odaklanması bekleniyor; bu istismarlar toplumsal cinsiyet temelli zulme dönüşüyor. Kurumsavaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve diğer ağır insan hakları ihlallerini tespit edecek, sorumlu kişileri belirleyecek ve ulusal ve uluslararası mahkemelerde kovuşturmalarını desteklemek için kullanılabilecek dosyalar hazırlayacak. Karar ayrıca, izleme ve raporlaması hâlâ önemli olan ve yeni mekanizmanın çalışmalarını tamamlayıcı nitelikte olan Afganistan’daki BM İnsan Hakları Özel Raportörü’nün yetki alanını daha da genişletti.
Bu mekanizma ile, örneğin gözaltındaki kişilere işkence ve diğer kötü muamelede bulunan Taliban liderleri, il müdürleri, valiler ve diğer yetkililerin eylemlerinin soruşturulması bekleniyor. Mekanizma ayrıca, kadınların ve kız çocuklarının özellikle eğitim, sağlık ve hareket özgürlüğü haklarının ihlali gibi toplumsal cinsiyet temelli zulümden sorumlu olan yetkilileri hedef alacak.
Soruşturma mekanizmasının kapsamı sadece Taliban’ın ihlalleriyle sınırlı değil; aynı zamanda Afganistan’da ciddi ihlal ve suistimallerden sorumlu eski hükümet yetkilileri, uluslararası güçler, devlet dışı silahlı gruplar ve diğer kişileri de kapsıyor.
Kaynak: https://www.hrw.org/news/2025/10/06/un-rights-council-creates-afghanistan-accountability-body
Dünya Kadın Yürüyüşü 6. Uluslararası Eylem’i Çeşitli Ülkelerde Eylemlerle Kapandı
Dünya Kadın Yürüyüşü’nün gündemi çerçevesinde, her 5 yılda bir uluslararası eylem yılı ilan edilmektedir. 6. Uluslararası Eylem, 18 Şubat 2025’te, Sahra Kadınlarıyla Uluslararası Dayanışma Günü’nde başlayıp 17 Ekim’de, Uluslararası Yoksulluğun Ortadan Kaldırılması Günü’nde sona erdi.
2025 yılı boyunca, Dünya Kadın Yürüyüşü’nün yoldaşları, 6. Uluslararası Eylem’in kapanışı için bölgelerinde eş zamanlı etkinlikler, toplantılar ve gösteriler düzenleyerek “Savaşlara ve kapitalizme karşı yürüyoruz; halkların egemenliğini ve iyi yaşamı savunuyoruz!” sloganını benimsediler. Bu eylemler kadınların yoksulluk, savaş, kadın bedeni üzerindeki kontrol ve sistematik eşitsizliklere karşı küresel dayanışmasını simgeliyor.
Kanada, Brezilya, Filipinler, Bangladeş, Nepal, Irak, Ürdün, Fas, Tunus, Burundi, Batı Sahra ülkelerinin olduğu bu hareketin Türkiye ayağı Digel Tekstil’de direnişte olan kadın işçilerle Uluslararası Yoksullukla Mücadele Günü’nde bir dayanışma eylemi düzenledi.
İzlanda’da, ‘Kadınların İş BırakmaEylemi’nin50. Yılı Kutlandı
Dünya Ekonomik Forumu’na göre İzlanda, cinsiyetler arası uçurumu yüzde 90’ın üzerinde kapatan tek ülke ve tarihinde ilk kez cumhurbaşkanı, başbakan, piskopos ve polis şefi de dahil olmak üzere tüm ulusal liderlik pozisyonları artık kadınlar tarafından dolduruluyor.
Ancak 24 Ekim Cuma günü, küresel eşitlik devrimini başlatan “kvennafrí ” (“Kadınların İş Bırakma”) eyleminin 50. yıl dönümünü kutlamak için insanlar greve giderken, İzlanda Devlet Başkanı, ülkesinin toplumsal cinsiyete ilişkin “kırmızı bayraklar” ve feminizme karşı küresel “tepki”lerden muaf olmadığı konusunda uyardı.
Geçtiğimiz yıl İzlanda’da nüfusun yüzde 75’inin kadın adaylara oy verdiği seçimlerde ülkenin ikinci kadın cumhurbaşkanı seçilen HallaTómasdóttir, ülkesinin cinsiyet eşitliğini sağlamada dünya lideri olmasının nedenini 1975 grevinden sonraki 50 yıllık çalışmalara bağlıyor ve ekliyor, “İzlanda iki sürdürülebilir enerjiyle güçlendi; jeotermal enerji ve kadınların gücü.”
Yarım asır önce, 24 Ekim 1975’te İzlanda’daki kadınların %90’ı cinsiyet eşitsizliğini protesto etmek için iş bırakmış ve 25.000 kadın Reykjavik şehir merkezine akın etmişti. Grev,İzlanda’da köklü değişikliklere yol açtı; bunların arasında beş yıl sonra göreve gelen ve İzlanda’yı toplumsal cinsiyet eşitliğinde dünya lideri olma yoluna sokan dünyanınseçilmiş ilk kadın CumhurbaşkanıVigdísFinnbogadóttir de vardı.
Tómasdóttir, “Daha iyi bir konumda olduğumuzu düşünüyorum çünkü elli yıldır cinsiyet eşitsizliğini azaltmak ekonomimizi ve toplumumuzu güçlendiriyor,” dedi. “İzlanda’da cinsiyet eşitsizliğini azaltmanın bu ülke için stratejik bir öncelik olduğu ve hepimiz için daha iyi bir dünya sunduğu konusunda genel bir kabul var.” Ancak, ülkenin hâlâ “yapılması gereken işleri” olduğu konusunda da uyardı. “Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet burada hâlâ bir sorun. Ekonomimizde daha düşük ücretli bakım işlerini yapan kadınlar için asgari koşulları iyileştirmemiz gerekiyor,” dedi. “Yani hâlâ yapılması gereken işler var. Ve elbette, dünya çapında tanık olmaya başladığımız bazı kırmızı bayrakları ve [feminizm] tepkilerini görmekten muaf değiliz.”
Fransa, Cinsel Saldırı ve Tecavüz Tanımına Rızayı Ekledi
Fransa Parlamentosu, cinsel saldırı ve tecavüzün yasal tanımına rızanın eklenmesini öngören değişikliği onayladı.
Fransa’da daha önce tecavüz veya cinsel istismar, “şiddet, zorlama, tehdit veya beklenmedik durum kullanılarak gerçekleştirilen her türlü cinsel ilişki” olarak tanımlanıyordu. Artık yasa, bir başkasına rızası olmadan yapılan her türlü cinsel eylemin tecavüz sayılacağını söyleyecek.
Yeni yasada, rıza “özgürce verilmiş, bilgilendirilmiş, belirli, önceden verilmiş ve geri alınabilir”bir irade beyanı olarak tanımlanıyor ve “içinde bulunulan koşullar ışığında” değerlendiriliyor.Metinde rızanın “sadece mağdurun sessizliğinden veya tepki vermemesinden” çıkarılamayacağı ifade ediliyor.
Uluslararası Af Örgütü, Fransa Cinsiyet Adaleti Savunucusu Lola Schulmann, “Bu yasanın kabulü tarihi bir adımdır. Tecavüz mağdurları için uzun zamandır beklenen bir zafer ve aktivistlerin, feminist örgütlerin ve cinsel şiddet mağdurlarının yıllardır süren yorulmak bilmez mücadelesinin doruk noktasıdır” dedi.
Yasa tasarısı, Fransa’da tecavüz kültürü konusunda ulusal bir hesaplaşmaya yol açan, GisèlePelicot’a tecavüz ve istismarda bulunan 51 erkeğin mahkûm edilmesinin ardından Ocak ayında sunulmuştu.
Fransa, rızaya dayalı yasayı kabul eden en son Avrupa ülkesi oldu. Avrupa Birliği üyesi olan on altı devlet, yasalarına rızaya dayalı tecavüz tanımını halihazırda dahil etmiş durumda: : Belçika, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Yunanistan, İrlanda, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Slovenya, İspanya ve İsveç. İzlanda, Norveç, İsviçre ve Birleşik Krallık da, “İstanbul Sözleşmesi” olarak da bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi de dâhil olmak üzere uluslararası insan hakları hukukuyla uyumlu benzer tecavüz tanımlarını yasalarındabenimsemiş durumdalar.
Kaynaklar:
– https://www.lemonde.fr/en/france/article/2025/10/29/france-adopts-consent-based-definition-of-rape-after-years-of-debate_6746898_7.html
– https://www.bbc.com/news/articles/ce9d3ldgg5vo
– https://www.nbcnews.com/world/europe/france-adopts-consent-based-rape-law-wake-landmark-gisele-pelicot-case-rcna240598
Çin Devlet Başkanı Xi, Kadınların Yönetimde Daha Fazla Yer Alması Çağrısında Bulundu
Çin Devlet Başkanı XiJinping, Pekin’de düzenlenen Küresel Kadın Zirvesi’nde kadınların siyasette ve hükümette daha fazla temsil edilmesi çağrısında bulundu. Jinping, bu adımın toplumda cinsiyet eşitliğinin “gerçekten içselleştirilmesini” sağlayacağını söyledi.
Yetkililer, BM Kadın Birimi ile iş birliği içinde düzenlenen iki günlük “Kadınlar Konusunda Küresel Liderler Toplantısı”nın, küresel çapta kadınların kalkınmasını, toplumsal cinsiyet eşitliğini ve kadınların çok yönlü gelişimini daha da ileriye taşımayı amaçladığını söyledi.
İzlanda, Sri Lanka, Gana, Dominika ve Mozambik’ten liderlerin katıldığı törende konuşan Xi, ülkelerin “kadınların siyasete ve karar alma süreçlerine katılımını sağlayacak kanalları genişletmeleri ve ulusal ve toplumsal yönetimde kadınların geniş katılımını teşvik etmeleri” gerektiğini söyledi.
Zirve, Çin’in yükseköğrenimdeki öğrencilerin yaklaşık yüzde 50’sini ve toplam istihdam nüfusunun yaklaşık yüzde 43’ünü oluşturan kadınların eğitiminde büyük ilerleme kaydettiği bir dönemde gerçekleşiyor. Ancak üst düzey kadın politikacıların eksikliği, Komünist Parti’nin kadın temsilini artırma yönündeki geniş çaplı çabalarıyla çelişiyor gibi görünüyor.
Birleşmiş Milletler, 2023 yılında Çin’in üst düzey yöneticileri arasında kadınların bulunmamasının endişe verici olduğunu belirterek, Çin’in hükümette kadınların eşit temsilini hızlandırmak için yasal kotalar ve cinsiyet eşitliği sistemi benimsemesini tavsiye etmişti. Çin’de 2022 yılında, 20 yıl aradan sonra ilk kez ülkenin politbürosunda yer alan 24 üye arasında bir kadın bulunuyordu, politbürodaimî komitesinde yer alan yedi üye arasında ise hiç kadın bulunmuyordu.
Akademisyenler ve aktivistler, Xi’nin partinin genel sekreteri olarak görev yaptığı on yıl boyunca siyasette ve seçkin hükümet görevlerinde kadınların sayısının azaldığını ve iş gücündeki cinsiyet eşitsizliğinin arttığını söylüyor.
Kaynak: https://www.reuters.com/world/china/chinas-xi-calls-greater-inclusion-women-governance-2025-10-13/
Editör: Telli Kayalar
Düzelti: Özgür Genç
Tasarım ve Sosyal Medya: Melike Çınar, Sâba Esin, Seda Bedestenci Yegâne, Sinem Yıldız
Seslendirme: Hale Çağlayan
