Mor Kaftandan Mor Renge: Kadınların Direniş Hafızası
Yörük kültüründe mor kaftan sıradan bir gelinlik değildir; onurun, dayanışmanın ve direnişin sembolüdür. Kadınların ortak hafızasında mor kaftan, sessiz ama güçlü bir dildir.
Düğününde mor kaftanı giyen gelin, evine geldiğinde kadınlar tarafından türkülerle karşılanır. Gelin kaftanıyla oynatılmaz; onun yerine kadınlar etrafında halka olur, ona siper olur. Bu ritüel, gelinin yalnız olmadığını ve dayanışmanın varlığını ilan eder.
Kaftan, düğünden sonra sandığa kaldırılır. Ancak kadın onuruna gölge düşerse, kocası ihanet eder ya da haksızlık yaparsa, kadın sandığı açar ve mor kaftanı tekrar giyer. Sessizce köy meydanına oturur. Artık söz söylemeye gerek yoktur; kaftan her şeyi anlatır. O an diğer kadınlar da onun çevresinde toplanır, dayanışmayı büyütür. Kaftan kadının üzerinden çıkmadıkça, erkek toplum tarafından dışlanır ve sonunda obadan sürülür.
Mor kaftan böylece yalnızca bir giysi olmaktan çıkar; kadın onurunun, dayanışmasının ve direnişinin toplumsal güvencesine dönüşür. Mor, kadının haysiyetinin, özgürlüğünün ve hak mücadelesinin rengidir. Dün köy meydanına kaftanla oturan kadınla, bugün sokaklarda mor fularlar ve pankartlarla yürüyen kadın aynı şeyi söyler:
“Ben buradayım. Onuruma dokunamazsınız. Kadınlar yalnız değildir; dayanışmamız var, gücümüz var.”
Mor Mücadele ve Mor Örgütlülük
Patriarkal düzen, neoliberal çağda da varlığını sürdürmek için kadınların kazanımlarını tehdit ediyor. Türkiye’de sermaye diktatörlüğü en baskıcı dönemlerinden birini yaşıyor. Kadınlar güvencesiz ve daha ucuza çalıştırılıyor; aynı zamanda gerici uygulamaların da ilk hedefi yine kadınlar oluyor.
Ama mor kaftan bize bir hafıza hatırlatıyor. Dün sandıklardan çıkarak köy meydanlarını sarsan kaftan, bugün sokakları mor renge dönüştürerek eşitsizliğe ve şiddete karşı mücadeleyi büyütüyor. Bu hafıza bize şunu söylüyor: Mücadeleyi sürekli kılmak bizim elimizde.
Kadınlar birbirini yalnız bırakırsa, toplumsal baskılar karşısında haklarımızdan ödün vermek zorunda kalırız. İşte bu yüzden örgütlü mücadele şarttır. Bireysel direniş önemlidir; ama birlikte hareket etmek, omuz omuza durmak, dayanışmayı büyütmek en büyük gücümüzdür.
Örgütlü mücadele, sandıktaki mor kaftanın gücünü bugüne taşır:
– Sokaklarda,
– İş yerlerinde,
– Evlerde
– Ve yasaların içinde kadınların sesi olur.
Mor kaftan bize en büyük gücümüz hatırlatıyor: Kadın özgürlüğü, sürekli mücadele, farkındalık ve örgütlü dayanışma ile mümkündür.
Tarih boyunca kadınlar onur ve eşitlik için direndi; mor kaftanla, mor fularla, pankartlarla meydanları doldurdu. Bugün de mücadele sürüyor. Mor renk bize hâlâ aynı gerçeği söylüyor:
Kadınlar yalnız değildir; örgütlü direnişin gücüyle özgürlük mümkündür.
Editör: Müjgan Tekin
Düzelti: Müjgan Tekin
Tasarım ve Sosyal Medya: Melike Çınar, Sabâ Esin, Seda Bedestenci Yagâne, Sinem Yıldız
Seslendirme: Şadan Genç
