“Acı Ve Kayıp Dayanılmazdı”
“Acı Ve Kayıp Dayanılmazdı”: Cinsiyete dayalı şiddetin arttığı Gazze’de, vaka çalışanları korkunç koşulları anlatıyor.
GAZZE ŞERİDİ, İşgal Altındaki Filistin Bölgesi – Gazze’nin merkezindeki Deir El-Balah Valiliği’nde kadınlar ve kızlar için güvenli bir alanda çalışan Suhair, “Hayatta kalıp yardım arayanların sayısında keskin bir artış oldu” diyor.
Birleşmiş Milletler’in cinsel sağlık ve üreme sağlığı kuruluşu olan UNFPA’e verdiği demeçte, “Tekrarlanan saldırılar da dâhil olmak üzere son derece zor koşullar altında çalışıyoruz. Kadınlar ve çocukları için yeterli güvenli alan yok” diye ekliyor.
Tekrarlanan zorla yer değiştirmeler, hareket kısıtlamaları ve uzun süreli yakıt ve elektrik eksikliği, en çok risk altında olanlara yardım etmeyi de zorlaştırıyor. “Hayatta kalanlar güvenli alanlara ulaşamadığı için telefonla hizmet veriyoruz” diyor Suhair.
Gazze’deki savaş aileleri topluca katletti ve toplulukları yok etti. Yaygın hastalıklar, yoksulluk, kitlesel yerinden edilmelerve çökme noktasına gelen sağlık hizmetleriile sosyal hizmetler, hanelerdeki stres düzeyini giderek artırıyor. Bu durum; aile içi şiddet, cinsel sömürü ve istismar vakalarının artmasına neden oluyor. Pek çok aile ise, yıkıcı boyutlara ulaşan açlıkla başaçıkabilmek için çocuk işçiliğine ve zorla evlendirmeye yöneliyor.
Zihinsel ve Fiziksel Sağlık Riskleri
Güvenli alanlar yalnızca bir sığınak sunmakla kalmıyor; aynı zamanda büyüyen bir ruh sağlığı krizine karşı psikolojik destek ve başa çıkma mekanizmaları da sağlıyor.
58 yaşındaki Ibtisam, UNFPA’e şöyle diyor: “Kadınlar, yakınlarının ölümü veya tutuklanması da dâhil olmak üzere büyük kayıplar yaşadı. Su aramak, mahremiyetten yoksun yaşamak ve sürekli endişe içinde olmak –gerçekten çok yıpratıcı.”
Gazze’de, son üç ayda 714 binden fazla kişi — nüfusun yaklaşık üçte biri — yeniden yerinden edildi. Aileler parçalanıyor ve eskiden güvendikleri yerel dayanışma ağları çökmüş durumda. Özellikle kadınlar ve kız çocukları; sokaklarda, yardım dağıtım noktalarında ve mahremiyetin, temizliğin ya da temel güvenlik önlemlerinin bulunmadığı aşırı kalabalık geçici barınaklarda korku içinde olduklarını ifade ediyor.
Bureij mülteci kampındaki UNFPA destekli Kadın İşleri Merkezi’nde vaka yöneticisi olarak görev yapan 36 yaşındaki Amal, “Tekrarlanan yerinden edilmeler derin bir istikrarsızlık ve güvensizlik yarattı; çünkü hava saldırıları asla tam anlamıyla durmuyor” diyor. Üç çocuk annesi olan Amal, şimdiye dek dört kez yerinden edildi ve evi bombalandığında on aile ferdini kaybetti.
“Acı ve kayıp dayanılmazdı, ama ben yine de çalışmayı sürdürdüm; kadınlara psikolojik destek vererek acılarını hafifletmeye çalıştım. Çalışan bir kadın olarak, ailemin ihtiyaçlarıyla ev dışındaki sorumluluklarımı dengelemeye çalışmak gibi ek bir yük taşıyorum ve bu, savaşın ağırlığıyla gitgide zorlaşıyor.”
En Savunmasız Olanlara Ulaşmak
İsrail’in dört ay boyunca Gazze’ye yönelik insani yardımları engellemesinin ardından, neredeyse tüm yerinden edilme alanlarında insanların korunmasız bir şekilde açıkta uyumak zorunda kaldığı bildiriliyor. Güvenli alanlarda görev yapan çalışanlar birçok acı dolu tanıklığı dinliyor; ancak bu anlatıların çoğu büyük ölçüde kayıt altına alınamıyor. Bunun başlıca nedenleri arasında damgalanma korkusu, misilleme endişesi ve mevcut hizmetler hakkında bilgi eksikliği yer alıyor. Sağlık hizmetleri, sosyal hizmetler ve adalet sistemlerinin çökmesiyle birlikte, birçok mağdur yaşadığı istismarı bildiremiyor veya yardım arayamıyor. Bu durum, hem yaşanan travmanın derinleşmesine hem de faillerin cezasız kalmasına neden oluyor.
38 yaşındaki Asmaa, Gazze’nin kuzeyinde UNFPA tarafından desteklenen güvenli bir mekânda çalışıyor. “Görevimin en önemli yönlerinden biri, engelli bireylerin sağlık hizmetine ve diğer hizmetlere erişimini sağlamak” diyor.
Hareket kabiliyetinin ciddi şekilde kısıtlandığı, telekomünikasyon ağlarının çöktüğü ve güvenlik risklerinin giderek arttığı bir ortamda, zaten destek hizmetlerine erişimde ciddi engellerle karşılaşan engelli mağdurlar, çökmekte olan koruma sistemi içinde artık daha da izole ve görünmez durumdalar.
Savaş başladığından beri on kez yer değiştirmek zorunda bırakılan Asmaa, “Tüm zorluklara rağmen, istismara uğramış kadınlara ve kız çocuklarına destek vermeye devam ediyorum” diyor. “Destek verdiğim her vakayla derin bir empati kuruyorum. İhtiyacın, açlığın ve tekrarlanan yerinden edilmelerin acısını çok iyi anlıyorum.”
© UNFPA Filistin / Kadın İşleri Merkezi
Felaketin Ortasında Direnç
Sürekli devam eden çatışmalar ve tahliye emirleri nedeniyle birçok hizmet sağlayıcı, temel ekipmanlarını ve dosyalarını kaybetti. Bu da çoğu zaman, onların imkânsız koşullar altında hizmetlerini sıfırdan yeniden kurmak zorunda kalması anlamına geliyor.
Bazı sağlayıcılar uzaktan desteğe geçiş yaptı ancak yakıt eksikliği, yaygın telekomünikasyon kesintilerine yol açtı; bu da mağdurlar için yardım hatlarının kopmasına ve uzaktan vaka yönetiminin dahi imkânsız hâle gelmesine neden oldu.
Yakıt sıkıntısının kritik altyapıları kısıtlamasıyla birlikte, Birleşmiş Milletler insani yardım operasyonlarının tamamen çökebileceği uyarısında bulundu. Hayat kurtarıcı hizmetler sunan sağlık tesislerinin yaklaşık %80’inin önümüzdeki günlerde yakıtsız kalması bekleniyor.
7 Mart’ta ablukanın başlamasından bu yana, UNFPA’e ait hiçbir yardım malzemesi Gazze’ye ulaştırılamadı; kurumun hijyenik ped kitleri ve diğer ekipmanları tükenmiş durumda. UNFPA tarafından desteklenen üç güvenli alan kapandı, kalan 14 merkez ise son derece sınırlı kapasiteyle faaliyet gösteriyor.
Han Yunus’ta dört çocuk annesi ve vaka yöneticisi olan 38 yaşındaki Salma şöyle ekliyor:“Kadınların acil ihtiyaçlarını derinden hissediyoruz ve onlara destek olmanın ne kadar önemli olduğunun farkındayız. Küçük bir çaba bile onların hayatında büyük bir fark yaratabilir.”
Bu yazı, 15 Temmuz 2025 tarihinde UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) web sitesinde yayınlanmıştır.
Düzelti: Telli Kayalar
Tasarım ve Sosyal Medya: Melike Çınar, Sabâ Esin, Seda Bedestenci Yegâne, Sinem Yıldız
Seslendirme: Selen Küçükseller
